کتاب سرگذشت ندیمه

»» درباره کتاب سرگذشت ندیمه

کتاب سرگذشت ندیمه شاهکار مارگارت النور اتوود، نگاهی کوتاه به برهه‌ای از تاریخ می‌اندازد، تاریخی که در آن زنان جامعه هدف حاکمان بودند و ستم‌های زیادی را بر آن‌ها روا داشته‌اند. این اثر در تلاش است که صدای زنان در بند ظلم و استبداد را به گوش شما برساند.

رمان سرگذشت ندیمه در سال 1985 با وجود انتقادهای زیاد به چاپ رسید و در همان سال جایزه بهترین داستان انگلیسی زبان Govenor General را به خود اختصاص داد. این کتاب در ژانر علمی-تخیلی قرار می‌گیرد، هرچند مارگارت اتوود، با اینکه کتابش برنده‌ی جایزه آرتور سی کلارک که مخصوص کتاب‌های علمی-تخیلی است شده، با این عقیده موافق نیست.

این کتاب که به یک ناکجاآباد فمینیستی زبانزد شده، رمانی ضد آرمان شهری است که به شرح یک جامعه دیکتاتور می‌پردازد و درباره آتیه انسان و مفهوم انسانیت اخطار می‌دهد. داستان در شهر کمبریج ایالت ماساچوست رخ می‌دهد. پس از ترور رئیس جمهور، انقلابی اتفاق می‌افتد که باعث ایجاد تغییرات بزرگی در این ایالت می‌شود. مسیحیان سردسته این انقلاب هستند که بعد دولتی به اسم «گیلاد» تشکیل می‌دهند.

در این حکومت نوبنیاد، قانون و مقرراتی وجود ندارد و فردیت اشخاص، به ویژه زنان، برای حکومت کم اهمیت است. در واقع همۀ کارهای روزمره و تصمیمات فردی شهروندان مانند ازدواج مجدد، طلاق و… تحت نظر دولت است و افراد مجبور به پذیرش تبعیض‌های جنسیتی و ظلم و ستم هستند.

همه ماجرای کتاب سرگذشت ندیمه در اینجا به پایان نمی‌رسد. در ناحیه‌هایی از کشور خیالی داستان، حوادث مرگباری (مربوط به نیروگاه‌های هسته‌ای) اتفاق می‌افتد که در پی آن، بیشتر مردان شهر قدرت باروری خود را از دست می‌دهند. این در حالی‌ است که حکومت ناباروری مردان را نمی‌پذیرد و عقیم بودن را تنها به زنان انتساب می‌دهد. به همین علت، حکومت زنانی را که توانایی باروری دارند، مجبور می‌کند که در خانواده‌های سلطنتی زندگی کنند تا فرزندانی به دنیا آورند و بعد از آن برای ملازمت به خانواده‌ای دیگر به خانه‌های دیگر فرستاده شوند. این زنان “ندیمه” نام دارند.

در کتاب حاضر، قصه توسط یکی از همین ندیمه‌ها به اسم «جون» نقل می‌شود. شخصیت اصلی کتاب پس از ایجاد حکومت “گیلیاد” به محل زندگی یکی از دولتمردان فرستاده می‌شود و به او عنوان «آف‌فرد» می‌دهند؛ به این علت که نام فرمانده‌اش «فرد» است. در پی انجام کارهای خانه و خریدهای روزانه، «آفرد» با ندیمه‌ی دیگری صحبت می‌کند و با گروهی زیرزمینی که برای کودتا علیه حکومت تلاش می‌کنند، آشنا می‌شود. همین آشنایی کورسوی امیدی در دل او روشن می‌کند.

مخاطب از «آفرد»، قهرمان کتاب چیز زیادی نمی‌داند. تنها چیزی که از او می‌داند این است که سابقا با یک مرد مطلقه ازدواج کرده بود اما ازدواجش به وسیلۀ دولت لغو شده است. به همین علت فرزند وی از او گرفته و به خانواده‌ای دیگر بخشیده شده و خود وی نیز دستگیر می‌شود. جریان زندگی آفرد پس از ورود به حکومت «گیلیاد» دست‌خوش تغییرات بسیاری می‌شود و…

»» درباره مارگارت اتوود

مارگارت اِلنور اتوود نویسنده، فعال اجتماعی و فمینیست کانادایی است که در نوامبر ۱۹۳۹ در خانواده‌ای تحصیل‌کرده به دنیا آمد. پدر او حشره‌شناس بود و مارگارت اتوود از کودکی با طبیعت عجین شد؛ طوری که تاثیر آن در آثار او پیداست. استعداد نوشتن از ابتدا در او وجود داشت به طوری که اولین شعرهایش به زمان کودکی و قبل از دوران مدرسه‌ی او بازمی‌گردد. اتوود تحصیلات خود را در کالج ویکتوریا در دانشگاه تورنتو شروع کرد و در نشریه‌ی دانشگاه به‌نام Acta Victoriana شعرها و مقاله‌هایش را چاپ کرد. او درکالج به تئاتر نیز مشغول بود. مارگارت این شانس را داشت که شاگرد «جین جی مکفرسون»، شاعر کانادایی و «هرمان نورثروپ فرای»، نظریه‌پرداز ادبی و از چهره‌های تاثیر‌گذار قرن بیستم باشد.

مارگارت چهره‌ای تحصیل‌کرده‌ است و تا بالاترین مدارج عالی پیش رفته است. پس از فارغ‌التحصیلی در رشته‌ی ادبیات انگلیسی و مطالعه‌ی فلسفه و زبان فرانسه، توانست کمک هزینه‌ی تحصیلی برای تحصیلات تکمیلی در کالج رادکلیف -کالج زنان آزادی‌خواه در ماساچوست- را بگیرد و پس از دو سال، تحصیل در مقطع دکترا را رها کرد. او در همان سال‌های ابتدایی تحصیلش کتاب «همزاد پرسفونه» را منتشر کرد که شامل شعرهای او بود و برای آن جایزه‌ی ای جی پرت را گرفت.

او در 25 سالگی تدریس در دانشگاه بریتیش کلمبیا در ونکوور را شروع کرد و در دانشگاه‌های دیگر از جمله دانشگاه سر جرج ویلیامز در مونترال و دانشگاه آلبرتا فعالیت خود را ادامه داد. مارگارت آتوود در سال 1966 جایزه‌ی گاورنر جنرال را برای کتاب سرگذشت ندیمه گرفت که این کتاب بازتابی از نگرانی‌های فمنیستی اوست. در سال 1968 با «جیم پولک»، نویسنده‌ی آمریکایی ازدواج کرد اما 5 سال بعد از او جدا شد و بعد از آن با «گریم گیبسون»، رمان‌نویس کانادایی به مزرعه‌ای در نزدیکی اونتاریو رفت.

در دهه 80 میلادی شش مجموعه شعر و سه رمان از او منتشر شد و در سال‌های بعد از آن، شهرت مارگارت با دریافت جایزه‌ی آرتور کلارک و جایزه‌ی بوکر بیش‌تر شد. در پی موفقیت‌های ادبی‌اش، با انتشار کتاب «آدمکش کور» لقب Canada’s Walk of Fame را برای سال‌ها فعالیتش گرفت. اتوود در سال 2008 مجموعه‌ای از 5 سخنرانی‌اش را در قالب کتابی به نام Payback: Debt and the Shadow Side of Wealth چاپ کرد که هنوز به فارسی ترجمه نشده است. علاقه‌ی بسیار زیادش به ادبیات و نویسندگان دیگر سبب شد رمانی به نام «بذر جادو» را بنویسد که اثری بازنویسی از کتاب «طوفان» از «شکسپیر» است. آتوود زندگی پرباری دارد و توانسته جوایز بین‌المللی زیادی برای آثارش و درجات افتخاری زیادی از دانشگاه‌های مختلف مانند آکسفورد و سوربن و کلمبیا بگیرد.